HƯỚNG DẪN CÁCH CHỌN, ĐỌC TRUYỆN CHO BÉ

14/10/21

Nguyễn Đình Hiếu

HƯỚNG DẪN CÁCH CHỌN, ĐỌC TRUYỆN CHO BÉ

Trong rất nhiều truyện cho bé thì Bố Ken lấy Ehon là đại diện để chia sẻ

I/ EHON LÀ GÌ:

Đây là dòng sách có nguồn gốc từ Nhật Bản. Ở Nhật Bản, nhìn chung ehon được tạo ra với mong muốn là sản phẩm có tính chất giáo dục dành cho trẻ em. Từ trước chiến tranh thế giới thứ hai, ehon đã có mặt tại các nhà trẻ, mẫu giáo, dành cho đối tượng bạn đọc từ nhi đồng trở lên.

Có thể hiểu đơn giản, ehon là truyện được minh họa bằng tranh ảnh với những nội dung hoặc đề tài hết sức gần gũi như: câu chuyện về tình cảm gia đình, bạn bè hoặc những câu chuyện giàu tính nhân văn, tính giáo dục và tính giải trí.

Nhân vật được nhắc tới trong ehon thường là những con vật quen thuộc, là thiên nhiên cây cỏ xung quanh, thậm chí là một nhân vật hư cấu nhưng lại rất đáng yêu ngộ nghĩnh.

Ngôn từ ehon sử dụng thì đơn giản, nhẹ nhàng nhưng dưới con mắt của trẻ thơ thì mọi thứ trở nên dễ hiểu, sống động và đầy thú vị. Một cách tự nhiên như thế ehon đi vào tâm trí mỗi đứa trẻ và tạo nên một thế giới đầy màu sắc, rất riêng, rất đáng để tò mò khám phá.

Vài năm trở lại đây, ehon trở nên phổ biến và rất được yêu thích ở Việt Nam, ngày càng có nhiều bậc cha mẹ lựa chọn cho ehon như giáo cụ giáo dục hoặc một đồ chơi dành cho con.

II/ LỢI KÍCH KHI ĐỌC EHON:

Thực chất ehon là loại sách tranh được sinh ra để cha mẹ đọc cho con nghe, giúp làm gia tăng sự kết nối giữa con cái và cha mẹ, giúp con hiểu được thế giới qua giọng đọc của cha mẹ và qua những liên tưởng của chính mình. Đây cũng là cánh cửa để cha mẹ có thể bước vào thế giới của con, hiểu những gì con nghĩ và con thích.

Nhưng đa phần chúng ta vẫn thường đặt nặng tâm lý về việc phải dạy cho con điều gì đó, hoặc mong muốn chúng nhớ được thật nhiều sau khi chúng đọc xong một cuốn sách. Chính tâm lý này khiến cho việc làm quen với sách càng trở nên áp lực và khó khăn hơn, ehon cũng giống như vậy. Ehon sinh ra đơn thuần chỉ để giúp trẻ có những khoảnh khắc thư giãn khi đọc sách bên mẹ cha, khiến trẻ tò mò và hào hứng, khiến trẻ thích thú và say mê, sau đó chúng ta mới bàn đến những lợi ích to lớn hơn mà ehon có thể mang lại.

Sau đây là 5 lợi ích tuyệt vời khi đọc Ehon cho con:

- Con sẽ trải nghiệm được những cảm xúc phong phú hơn

Khi được mẹ đọc sách cho nghe, con sẽ tự tưởng tượng mình hóa thân vào nhân vật trong trang sách. Lúc nhân vật trong trang sách cảm thấy vui vẻ hay hạnh phúc, mãn nguyện hay buồn bã thậm chí là thất vọng, giận dỗi, chính các bé cũng sẽ cảm nhận được điều ấy. Và qua đó con sẽ học được cách đồng cảm với người khác.

- Khi nghe mẹ đọc sách, con sẽ được thư giãn

Khi được mẹ đọc sách cho nghe, dù lúc đó các con vẫn chưa biết chữ thì vẫn sẽ mang đến nhiều lợi ích. Được nghe giọng nói của bố mẹ tâm hồn bé sẽ trở nên yên bình. Và chính nhờ việc nghe bố mẹ đọc sách mà bé sẽ được thư giãn và có thể yên tâm chìm vào giấc ngủ sâu.

- Gia tăng sự kết nối giữa con cái và cha mẹ

Cuộc sống mỗi lúc một bận rộn, thời gian dành cho con cái càng ít đi, và việc chia sẻ hay tìm được tiếng nói chung với con càng trở nên khó khăn hơn với bố mẹ. Tuy nhiên nếu các bố mẹ lựa chọn ehon để có những phút giây bên con ngay từ khi con còn nhỏ, thì thật là dễ dàng để hiểu con, để chia sẻ với con. Vốn dĩ ehon không phải là những cuốn truyện dài hay phức tạp, chỉ cần 5 đến 10 phút là bố mẹ có thể đọc trọn vẹn cho con 1 cuốn ehon, vậy thì chẳng có lý do gì để chúng ta từ chối khi con đòi hỏi đọc cho con nghe 1 cuốn sách.

- Phát triển khả năng ngôn ngữ

Nhờ được bố mẹ đọc sách cho nghe mà con sẽ ghi nhận được những từ ngữ trong cuốn sách, sau đó tiếp thu vào não bộ. Hơn thế nữa, các bé sẽ tự tưởng tượng về những từ ngữ mà mình đã tiếp thu, từ đó vun đắp năng lực tưởng tượng, sáng tạo của con.

Chỉ cần kiên nhẫn đọc Ehon cho con mỗi ngày, đặc biệt là những cuốn Ehon tập trung vào phát triển khả năng nhận biết âm thanh. Điều này sẽ khiến cho vùng não ngôn ngữ của trẻ được kích thích, não bộ sẽ tiếp nhận một cách vô thức và làm tăng vốn từ, tăng khả năng tư duy về ngôn ngữ ở trẻ.

- Bé sẽ được hấp thụ nhiều tri thức

Sách Ehon đối với con là một bảo tàng tri thức phong phú. Đặc biệt bé sẽ học được nhiều điều từ những cuốn Ehon mang tính giáo dục cao. Ngoài ra con cũng sẽ tiếp thu được nhiều kiến thức của những người đi trước từ những cuốn truyện. Bên cạnh đó, cũng có những nghiên cứu chứng minh rằng việc được cha mẹ đọc sách cho nghe ngay từ khi còn nhỏ sẽ ảnh hưởng tới khả năng học tập, tiếp thu của con khi bước vào cấp một.

III: CÁCH ĐỌC THẾ NÀO CHO DÚNG:

Có thể là hình ảnh về 1 người, trẻ em và văn bản

Chắc chắn rằng có rất nhiều bố mẹ muốn đọc Ehon cho con nhưng lại không biết nên đọc thế nào mới đúng. Dưới đây sẽ là cách đọc Ehon để ba mẹ tham khảo:

1/ Vừa đọc vừa quan sát phản ứng của con

Chỉ cần bố mẹ dành tình cảm vào việc đọc sách cho con thì việc đọc giỏi hay không cũng không phải là vấn đề quan trọng. Bố mẹ hãy quan sát những biểu hiện hoặc phản ứng với từ ngữ của con, từ đó hãy tự tìm ra cách đọc sách thích hợp cho bé yêu nhé. Việc điều chỉnh tốc độ đọc phù hợp với con cũng là một điều quan trọng mà bố mẹ nên lưu ý.

2/ Hãy tạo cảm giác thư giãn cho con khi đọc sách

Ví dụ như ôm con ngồi trong lòng hay đọc sách cho con nghe trước khi đi ngủ, những hành động như vậy sẽ tạo một môi trường thư giãn cho bé.

Ngoài ra, việc bố mẹ đọc sách cho bé nghe trong tâm trạng thoải mái cũng rất cần thiết. Các bé có thể bước vào thế giới của câu chuyện nhiều hơn khi đứng ở vai trò người nghe được bố mẹ đọc cho nghe.

3/ Bố mẹ hãy đọc sách ehon một cách rõ ràng, chậm rãi

Để con có thể nghe hiểu được câu truyện trong cuốn sách, bố mẹ hãy phát âm thật chậm rãi, rõ ràng khi đọc nhé. Hãy cho bé xem kĩ từng tranh rồi sau mới từ từ chuyển sang trang khác cũng là điểm mà bố mẹ nên chú ý.

Khi bố mẹ đã quen với cách đọc đó, hãy nhìn vào phản ứng của bé để điều chỉnh giọng lên hay xuống, ví dụ như khi truyện chuyển sang một cảnh mới, bố mẹ hãy lên giọng, dùng một giọng kể hồi hộp, lôi cuốn, như vậy bé sẽ càng thích thú với câu truyện hơn nữa.

4/ Trả lời những câu hỏi của con

Khi bước vào thế giới của Ehon, chắc chắc rằng con sẽ rất tò mò và đặt ra nhiều câu hỏi khác nhau về cuốn sách đó. Nếu như vậy, bố mẹ có thể dừng lại để giải đáp thắc mắc của bé rồi sau đó tiếp tục câu chuyện.

5/ Thời gian đọc:

Thời gian đọc đừng quá dài (dưới 10 phút) để tránh gây quá tải não bộ cho bé, hoặc nếu đọc quá lâu, bạn lại vô tình tạo sự nhàm chán cho bé.

Một số bé hiếu động chỉ có thể tập trung 1 - 2 phút nên bạn cũng đừng bỏ cuộc nếu bé có vẻ không thích. Những sự lặp lại như vậy sẽ giúp bé phát triển não bộ và tư duy, tạo một bước phát triển rất lớn trong giai đoạn ấu nhi của bé.

IV: HƯỚNG DẪN CHỌN EHON

1/ Nguyên tắc chọn sách: Chọn sách nên đúng độ tuổi vì não bộ của bé sẽ phát triển đúng độ tuổi.

- Bé dưới 1 tuổi nên chọn sách có các tiêu điểm sau:

+ Có vật liệu khác nhau như: sách gỗ, sách giấy dày, nhám, bóng, sách vải

+ Có hình lớn, màu sắc tương phản, chữ ít

+ Có tiếng động, nhạc

- Bé sau 1 tuổi thì nên chọn sách có nhiều hình ảnh, và có những sticker để bé có thể cầm nắm, lật khám phá hoặc gỡ dán.

2/ Cụ thể về chọn sách:

- Bé dưới 6 tháng tuổi: Cha mẹ nên chọn những quyển sách lớn, có hình ảnh màu sắc tương phản, ít chữ (1 - 2 chữ/trang).

- Bé từ 7 - 12 tháng tuổi: Vào thời điểm này, các bé có thể lặp lại những từ mà mẹ nhấn mạnh với bé. Giáo sư Rogers T., từ viện Virginia Polytechnic khuyên: Cha mẹ nên chọn sách có một vật hoặc một người trên một trang sách.

Khi nghe bạn nói vật đó hoặc người đó, bé sẽ ghi nhận và bập bẹ nói theo. Bạn nên đọc chậm và rõ, đồng thời chỉ vào hình đó cho bé thấy hình ảnh của từ bạn đang nói. Cố gắng đọc biểu cảm, thay đổi cảm xúc khuôn mặt, tay chỉ vào hình, giọng nói lặp lại nhiều lần.

- Bé từ 13 - 18 tháng tuổi: Cha mẹ có thể chọn sách có một hoặc hai câu ngắn cho bé trong giai đoạn này. Hãy làm cho câu chuyện của bạn càng trở nên ngờ nghệch sẽ càng giúp bé học hỏi nhanh hơn.

Ví dụ: Sách có hình một con vật nào đó, thì hãy giả tiếng kêu của con vật đó. Sách có hình con mèo hì bạn có thể giả kêu "meo meo" nhiều lần, chọc bé cười và bé sẽ cảm thấy nó rất thú vị. Một ngày nào đó, bạn sẽ ngạc nhiên rằng con bạn sẽ "chọc" lại bạn bằng mấy tếng kêu ngờ nghệch như "gâu gâu", "ùm bò", "meo meo". Điều này thể hiện bé đang phát triển tư duy rất tốt. Các Bạn có thể xem video của Bố con đọc truyện và hát bài “Meo meo meo rửa mặt như mèo”. Ken biểu cảm khá tốt.

Ngoài ra, Hãy biến thời gian đọc thành cuộc chơi ngôn ngữ với bé bằng cách cho bé tham gia vào việc đọc của bạn thông qua việc hỏi bé những câu hỏi khi đọc. Ví dụ như: Con có thấy con mèo không? Nó kêu "meo meo". Bạn hãy chỉ vào hình con mèo; hoặc bạn có thể hỏi "mũi của con đâu?" và chỉ lên hình cái mũi trong sách và cả cái mũi của bé nữa.

Theo thời gian, bạn sẽ ngạc nhiên rằng bé từ 15 - 18 tháng có thể sẽ trả lời câu hỏi của bạn rất dễ thương. Vì thế bạn hãy tạo cho bé thời gian trả lời bằng cách chỉ vào hình và hỏi: Đây là cái gì? Bé sẽ nói "..hơi" (có nghĩa là xe hơi). Bạn hãy khen bé như sau: Con của cha/mẹ giỏi quá, đúng rồi! Or Bạn nên thường xuyên sử dụng “ Hi fight” với con. Và lúc này bạn nói lại từ xe hơi và thêm tính chất của xe hơi cho bé (điều này sẽ làm bé ghi nhận và phát triển thêm 1 bậc), ví dụ bạn có thể nói: Đó là chiếc XE HƠI MÀU ĐỎ (nhấn mạnh từ này) và nó kêu PIN PIN (áp dụng thực tế nếu gia đình có chiếc xe hơi).

- Bé từ 19 tháng tuổi trơ lên:

Chọn những quyển sách có 1 - 2 câu trên 1 trang và hình ảnh to. Ở độ tuổi này, bé có thể nhận biết sách nào bé thích và đó là lý do tại sao mà bé sẽ yêu cầu bạn chỉ đọc một vài quyển sách nào đó.

Đừng lo lắng và cảm thấy chán khi làm điều này, hãy đọc cho bé và hãy sáng tạo trong mỗi lần đọc để làm bé thú vị hơn.

Vào cuối tuần, bạn có thể dẫn bé đến nhà sách nơi có nhiều quyển khác nhau. Bạn nên chọn khu vực sách phù hợp với độ tuổi bé và cho bé chọn.